Nieuwe Wet bestuur en toezicht geldt niet voor de VvE, maar…

De wetgeving is enigszins complex, maar ik ga het u uitleggen.

De VvE als buitenbeentje in het Burgerlijk Wetboek

Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) heet ‘Rechtspersonen’. In de eerste drie wetsartikelen van boek 2 staan alle rechtspersonen genoemd die onze wet kent – op één rechtspersoon na.

Zo worden onder meer genoemd: verenigingen, stichtingen, kerken, NV’s, BV’s, coöperatieve verenigingen en waterschappen. De rechtspersoon die niet genoemd wordt in boek 2 BW, is de Vereniging van Eigenaars (VvE).

De VvE verschijnt pas ten tonele in afdeling 2 van boek 5 BV. Deze afdeling heet heel toepasselijk ‘De vereniging van eigenaars’. En artikel 124 zegt: “De VvE is een rechtspersoon.”

De VvE is dus een rechtspersoon, net zoals bijvoorbeeld een stichting of een vereniging. In titel 1 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) staan ‘algemene bepalingen’, die voor rechtspersonen gelden.

In titel 2 staan de specifieke bepalingen voor verenigingen en in titel 6 de specifieke bepalingen voor stichtingen.

Specifieke bepalingen voor VvE’s staan echter niet in boek 2 BW maar in afdeling 2 van boek 5. Daarom heet deze afdeling 2 ook: ‘De vereniging van eigenaars’.

Maar het eerste artikel van afdeling 2 bepaalt dat grote delen van titel 1 en enkele artikelen van titel 2 boek 2 ook voor de VvE van toepassing zijn. En daardoor zijn een aantal belangrijke bepalingen die voor verenigingen en stichtingen gelden, óók van toepassing op VvE’s.

De wetgever heeft het allemaal niet eenvoudig opgeschreven helaas.

Belangrijke bepalingen in de wet

Belangrijke bepalingen die gelden voor (o.a.) verenigingen én VvE’s staan in de artikelen 9 en 10 van titel 1 boek 2 BW:

artikel 9:

Elke bestuurder is (…) gehouden tot een behoorlijke vervulling van de hem opgedragen taak.

artikel 10: (*)

lid 1: het bestuur is verplicht een goede boekhouding te voeren;

lid 2: het bestuur is verplicht jaarlijks binnen zes maanden na afloop van het boekjaar een jaarrekening op te stellen.

Artikel 48 van titel 2 boek 2 BW is een ander belangrijk artikel. Ook dit artikel geldt voor verenigingen én voor VvE’s:

artikel 48: (¹)

lid 1: het bestuur moet de jaarrekening ter goedkeuring voorleggen aan de ledenvergadering en elk bestuurslid moet de jaarrekening ondertekenen;

lid 2: er moet een kascommissie worden benoemd (2) die de jaarrekening controleert. Het bestuur is verplicht aan deze commissie alle gevraagde inlichtingen te verschaffen en de gehele administratie (in ruime zin des woords) voor raadpleging beschikbaar te stellen.

De nieuwe Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen

De invoering van deze nieuwe wet per 1 juli 2021 heeft vooral voor (heel) grote verenigingen en stichtingen nogal wat consequenties. Voor bijvoorbeeld de gemiddelde sportvereniging zijn de gevolgen niet zo groot.

Kort samengevat betekent de nieuwe wet voor de gemiddelde amateurvereniging:

• elke bestuurslid moet het belang van de vereniging voorop stellen;
• als een bestuurslid een persoonlijk belang heeft dat strijdig kan zijn met het belang van de vereniging, mag deze niet aan de besluitvorming deelnemen;
• in geval van faillissement kan elk bestuurslid hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld als “het bestuur zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld”. Daarbij wordt toegelicht dat sprake is van een onbehoorlijke taakvervulling indien niet is voldaan aan de verplichtingen genoemd in artikel 10. Dat is het artikel dat dus voorschrijft dat het bestuur een goede boekhouding moet voeren en binnen zes maanden een jaarrekening moet opstellen.

Lange tijd was onduidelijk of de nieuwe WBTR wel of niet zou gelden voor VvE’s. Inmiddels is helder dat de WBTR niet van toepassing is voor VvE’s. Maar het zou te kort door de bocht zijn om ervan uit te gaan dat de nieuwe wet helemaal geen gevolgen heeft voor de besturen van VvE’s!

Gevolgen WBTR voor VvE’s

De artikelen 9, 10 en 48 boek 2 BW gelden net zo zeer voor ‘gewone’ verenigingen als voor VvE’s. Bestuurders van VvE’s moeten dus, net als bestuurders van gewone verenigingen:

• hun taak behoorlijk vervullen;
• een goede boekhouding voeren;
• binnen zes maanden een jaarrekening opstellen.

De WBTR zegt dat het bestuur van een vereniging haar taak onbehoorlijk heeft vervuld als geen goede boekhouding is gevoerd en/of als geen jaarrekening is opgesteld.

De WBTR zegt dus niets over VvE’s – maar stelt u zich voor dat het bestuur van een VvE geen goede boekhouding heeft gevoerd en/of geen jaarrekening heeft opgesteld. Zal een rechter dan niet de conclusie trekken dat er sprake is van onbehoorlijk bestuur?

Als leden van een VvE naar de rechter stappen omdat zij van mening zijn dat zij schade lijden door een onbehoorlijke bestuurlijke taakvervulling, zal de juridische positie van het bestuur zwak zijn indien de boekhouding niet goed is of indien een jaarrekening niet op tijd en correct is opgesteld.

Dat is dus een stimulans voor bestuurders om te zorgen voor een goede boekhouding en een goede jaarrekening!

Ook de positie van de kascommissie krijgt door de WBTR een positieve impuls. Te vaak krijg ik meldingen van kascommissies die bij hun controles onvoldoende medewerking of zelfs tegenwerking van bestuur (of VvE-beheerder) ervaren.

Bestuurders weigeren door de kascommissie gevraagde informatie te verstrekken of weigeren toegang tot delen van de administratie.

Het ‘machtsmiddel’ dat een kascommissie dan heeft, is duidelijk naar de ledenvergadering communiceren dat de controle (nog) niet kan worden afgerond doordat de administratie (nog) niet

volledig ter inzage is gegeven of dat nog niet alle vragen aan het bestuur zijn beantwoord. In dat geval geeft de kascommissie dus nog geen oordeel over het al dan niet in orde zijn van de jaarrekening. Uit de wettekst (artikel 48) en jurisprudentie blijkt dat de jaarrekening niet mag worden vastgesteld vóórdat de kascommissie de controle heeft afgerond. Als dan de jaarrekening niet voor 1 juli door de ledenvergadering kan worden vastgesteld, heeft het bestuur dus een probleem.

Door de nieuwe WBTR wordt het machtsmiddel van de kascommissie een stuk krachtiger!

Samengevat

• De WBTR heeft wel degelijk gevolgen voor VvE’s, zij het indirect.
• De WBTR maakt duidelijk(er) wanneer sprake is van het niet behoorlijk vervullen van de bestuurderstaak.
• Het belang van bestuurders om te zorgen voor een goede boekhouding en een goede jaarrekening is nu groter dan voorheen.
• Door het grotere belang van een goede boekhouding en jaarrekening is de positie van de kascommissie versterkt.

Korte uitleg: Wat zijn rechtspersonen?

Volgens de Nederlandse wet kunnen alleen personen rechten en plichten hebben en rechtshandelingen verrichten. Zo kunnen personen bijv. iets kopen of verkopen.

De wet kent twee soorten personen: natuurlijke personen – dat zijn mensen van vlees en bloed. Rechtspersonen zijn organisaties, bijv. verenigingen, stichtingen, naamloze vennootschappen.

¹ dit is niet de letterlijke tekst, maar een begrijpelijke samenvatting daarvan.

² indien er geen raad van commissarissen of controlerend accountant is aangesteld.